Satavahanas their rule of the system of socialism( శాతవాహనలు వారి పరిపాలన విధానం సామజిక స్యరూపం) PART-2

 సమాజం 

 Hi friends! Are you searching for  Satavahanas their rule of the system of socialism PART-2(శాతవాహనలు వారి  పరిపాలన విధానం సామజిక స్యరూపం).After Reading  Please do share it with your friends. Learn More GK Topics

 సమాజం 

→ అప్పట్లో చతుర్ వర్ణ వ్యవస్థ ఉండేది . కానీ సాధారణ ప్రజలు బౌద్ధమతాన్ని స్వీకరించుట కారణంగా వర్ణ వ్యవస్థ సమాజంపై పెద్దగా ప్రభావాన్ని చూపలేదు .
• బ్రాహ్మణులకు అత్యున్నత స్థానం కల్పించబడింది .

• విదేశీ తెగ వారైన ' శకులు ' శాతవాహన సమాజంలో కలవడాన్ని గౌతమిపుత్ర శాతకర్ణి అడ్డుకున్నాడు . అందువలన గౌతమిపుత్ర శాతకర్ణి కు ' వర్ణ సంకర్యనిరోధక ' అను బిరుదు ఇవ్వబడింది . అప్పట్లో ఉమ్మడి కుటుంబ వ్యవస్థ ఉండేది

• 'ధిమిక ' అనే చర్మకారుడు తన కుటుంబ సమేతంగా అమరావతి స్థూపాన్ని సందర్శించి పూర్ణ కుంభమును సమర్పించాడు . కుల పెద్దలను గుహపతులనేవారు 
• నాగానిక , గౌతమీ బాలశ్రీలు పరిపాలనలో పాల్గొన్నారు . అప్పట్లో అనేక మంది మహిళా కవియిత్రులు ఉండేవారు

ఉదా : రేవతి , మాధవి , అనులక్ష్మీ
•స్త్రీలు తమ భర్తలతో యజ్ఞయాగాదులలో పాల్గొనేవారు  మహిళలకు మత స్వేచ్ఛ కల్పించడింది . .భర్తల బిరుదులు పొందేవారు .
ఉదా : మహాభోజకి. వీరికి ఆస్తిహక్కు కూడా కల్పించబడింది .

• గౌతమీ బాలశ్రీ ' భద్రయాన కొండ పై బౌద్ధ విహార నిర్మాణానికి విరాళం ఇచ్చింది .

• హాలుడు తన గాధా సప్తసతిలో మహిళల గురించి వ్యతిరేకగా పేర్కొన్నాడు.

• ఉట్లేషం ( తలపాగ ) ను ధరించేవారు

•  కుసుమవన్నె ( బెంగాళీ చీరలు ) అంటే స్త్రీలకు మోజు ఎక్కువ
•  జంట నాట్యాలు , బృంద నాట్యాలు వీరి ప్రధాన వినోదాలు .
• అధికారులు జూదమాడేవారు .
• అప్పట్లో పితృస్వామ్య సమాజం ఉండేది

• రాజరికం కూడా పితృస్వామికమే ఉండేది .
ఆర్థిక వ్యవస్థ
 • రాజ్యానికి ప్రధాన ఆదాయం - భూమిశిస్తు అందువల్లనే శాతవాహనులు వ్యవసాయ అభివృద్ధికి . కృషి చేశారు
• ఆధునిక వ్యవసాయ పనిముట్లు తయారు చేయుటకు ఒక సాంకేతిక నిపుణుల సంఘాన్ని ఏర్పాటు చేశారు . దీనిని ' ఓదయంత్రిక ' అంటారు .
• ఓదయంత్రిక ఈ క్రింది పనిముట్లను రూపొందించింది .
1. ఉదక యంత్రం: భూమిని దున్నేయంత్రం
2. ఘటియంత్రం: నీటిని పైకి లాగడానికి
3. ఘటిక యంత్రం  :ముడి పత్తి నుండి విత్తనాలు వేరు చేయు యంత్రం

• రజ్జగాహకుడు భూమి శిస్తును నిర్ణయించి ఆ శిస్తును వసూలు చేసేవాడు . భూమి శిస్తును భాగ లేదా దేయమేయ అనేవారు .

• ఇది సాధారణంగా 1/6 వ వంతు ఉండేది . చేతివృత్తుల వారి పై విధించే పన్నును ' కురుకర ' అనేవారు . అప్పట్లో 18 వృత్తి శ్రేణి వారు లేదా అష్టదశ వర్ణాలవారు ఉండేవారు . ఉదా :

→ హాలక : పొలం దున్నే వాడు / వ్యవసాయదారుడు .

→ కొలిక : నేతపనివాడు

→ కులరిక : కుమ్మరివాడు :

→ ఇనుము పనివాడు :

→గంధిక : నుగంధ పరిమళాలు తయారి చేసేవాడు

→ VEJA : వైద్యుడు

→ వస్సాకర : వెదురు పనివాడు .

→ శిలవధిక : శిలలు చెక్కేవాడు

→ తిలపిశక : నూనే తీసేవాడు

→ మెరుగు పెట్టేవాడు

→ మణికార : రత్నాలు,మణులు పొదిగి నగలు తయారు చేసేవాడు

→ మాలాకార : మాలలు కట్టి విక్రయించేవాడు

 → వధిక : వడ్రంగి

Also Check

Satavahanas their rule of the system of socialism part-1

List Of Fist Person In India( భారత్ లో మొదటి వ్యక్తులు)

Important dates,Highlights ( తేదీలు - ప్రాముఖ్యతలు)

→ అప్పట్లో విదేశీ వర్తకం బాగా అభివృద్ధి చెందింది . రోమ్ దేశంతో వర్తకం జరిగేది . ' రోమ్ దేశం యొక్క బంగారం అంతా భారతదేశానికి తరలిపోతుందని " ప్లీని పేర్కొన్నాడు .

→ విదేశీ వర్తకం లేదా సుదూర ప్రయాణాలు చేసి వర్తకం వారిని సార్ధవాహకులు అంటారు . స్వదేశీ వర్తకం కూడా బాగా అభివృద్ధి చెందింది

→ స్వదేశీ వర్తకులు సంఘాలుగా ఏర్పడేవారు . ఈ సంఘాలనే నిభయ లేదా నికాయ లేదా నిగమ అనేవారు ఈ సంఘాలు నిర్వహించే సమావేశాన్ని గోష్టి అనేవారు

 → గోష్టి అధ్యక్షుడు - శెట్టి

→ శాతవాహనుల కాలంలో అత్యధికంగా సీసనాణెలు ముద్రించబడ్డాయి

 • పొటీన్ అనే మిశ్రమ లోహనాణేలు కూడా ముద్రించారు .

• బంగారు నాణేలు సువర్ణాలు • వెండి నాణేలు - కర్షపణాలు

• ఒక బంగారు నాణెం →  35 వెండి నాణేలతో సమానం .

→ అప్పట్లో వడ్డీ వ్యాపారం బాగా అభివృద్ధి చెందింది . వడ్డీ వ్యాపారస్తులు 12% వడ్డీను వసూలు చేసేవారు→ అప్పట్లో శాతవాహనుల అతిముఖ్యమైన ఓడరేవు - బారుకచ / బ్రోచ్ ( గుజరాత్ ) తూర్పు తీరంలో అతి ముఖ్యమైన ఓడరేవు మోటుపల్లి

 • శాతవాహనుల కాలంలో వైదిక , జైన , బౌద్ధ మతాలు వ్యాప్తి చెందాయి . 

వైదిక మతం :

• శాతవాహన రాజులు వైదిక మతాన్ని పాటించగా రాణులు బౌద్ధమతాన్ని ఆదరించేవారు .

• ఒకటో శాతకర్ణి , రెండో శాతకర్ణి , GPS , యజ్ఞశ్రీ శాతకర్ణిలు అనేక యజ్ఞయాగాదులను నిర్వహించారు .

• నాగానిక యొక్క నానాఘడ్ శాసనంలో అనేక మంది వైదిక దేవుళ్ళ గురించి పేర్కొనబడింది . ఉదా : ఇంద్రుడు , అగ్ని , వరుణుడు , కుబేరుడు .

• శాతవాహన రాజు కనుడు కాలంలో భాగావత మతం దక్షిణ భారతదేశంలోకి ప్రవేశించింది .

• హాలుడు తన గాధాసప్తశతిలో అనేక విష్ణు కథలు పేర్కొన్నాడు .

• గాధాసప్తశతి పుస్తకం శివుని ప్రార్ధనతో ప్రారంభమై పార్వతి ప్రార్ధనతో అంతం అవుతుంది .

• A.P. లో అతి ప్రాచీన శివలింగం - చిత్తూరు జిల్లాలోని గుడిమల్లం . ఇది శాతవాహనుల కాలం నాటిది . ఇష్టదైవాలను , పురాణ పురుషులను పూజించే పౌరాణిక మతం వీరికాలంలోనే ప్రారంభమయింది .

 జైనమతం : 

శాతవాహన రాజ్యస్థాపకుడైన శ్రీముఖుడు మొదట్లో ఒక జైనమతాభిమాని

• అశోకుడి మనవుడు సంపాతి ( జైన అశోకుడు ) వడ్డయాన కొండ పై జైన బసది నిర్మించాడు .

•A.P. లో మొట్టమొదట జైనాచార్యుడు - కొండకుందా చార్యుడు . ఇతను సమయసారం అనే గ్రంథాన్ని రచించాడు .

బౌద్ధమతం :

 రాణులు , వర్తకులు , సాధారణ ప్రజలు బౌద్ధమతాన్ని పాటించారు . వర్తకులు బౌద్ధమతాన్ని పాటించుటచే ఇది అత్యంత ధనిక మతంగా మారింది .A.P. లో మొట్టమొదటి బౌద్ధాచార్యుడు- మహాదేవ భిక్షువు ఇతను బుద్దుని జీవిత ఘట్టాలకు సంబంధించిన చిహ్నాలను పూజించే ' చైత్యక వాదం ' అనే సంప్రదాయంను ప్రవేశపెట్టాడు .

• A.P. లో అతి ప్రాచీన చైత్యం - గుంటుపల్లి

• ఇది పశ్చిమగోదావరి జిల్లాలోని జీలకర్రగూడెంలో ఉంది
• గుంటుపల్లి చైత్యంను మౌర్యుల కాలంనాటి ' బరాబరా గుహల'తో పోల్చుతారు • ఆరామం : స్థూపం , విహారం , చైత్యం , విద్యాలయం ఒకే చోట ఉంటే ఆ ప్రాంతాన్ని ఆరామం అంటారు
• ఉదాహరణకు కడపలోని నందలూరు చిత్రలేఖనం :
•  శాతవాహనుల కాలంలో చిత్రలేఖనం కూడా అభివృద్ధి చెందింది . అజంతా గుహలలో 9 , 10 గుహలలోని చిత్రలేఖనం శాతవాహనులకు చెందినది .

• జాతక కథలలోని బుద్ధుని జీవిత చట్టాలను చిత్రలేఖనంగా చెక్కారు
→ శాతవాహనులు అధికార భాష - ప్రాకృతం

→ ప్రాకృతం సామాన్యుల భాష 

→ ఈ కాలం ప్రాకృతానికి స్వర్ణయుగం , 

→ ఆంధ్ర ప్రాకృతాన్నే పైశాచిక ప్రాకృతం అంటారు .

→ సంస్కృతంలో గ్రంథాలను శర్వవర్మ , ఆచార్య నాగార్జునుడు మాత్రమే ఈ కాలంలో వ్రాశాడు .

తెలుగు భాష :

→ D.C. సర్కార్ ప్రకారం ఈ కాలంలో ప్రస్తావించబద్ద దేశీ బాషే తెలుగు అని పేర్కొన్నాడు 

• శాతవాహనుల కాలంలోనే తెలుగు భాష ఆవిర్భవించింది .
•  తెలుగులో మొట్ట మొదటి వదం ' నాగబు ' అమరావతిలోని ఒక శాసనంలో ఉంది .
• హాలుని గాధా సప్తశతిలో 40 కు పైగా తెలుగు పదాలు ఉన్నాయి . ఉదా : అందం, అత్త ,పొట్ట ,అద్దం .

 →  కార్తికేయ శర్మగారు ఈ పదాలు తెలుగు పదాలు అని పేర్కొన్నాడు .

→ పులోమావి అనగా గడ్డిలో జన్మించినవాడు . ఇది తెలుగు పదం .

→ బౌద్ధ మతం కారణంగానే శాతవాహనుల వాస్తు అభివృద్ధి చెందింది . 

→ - బౌద్ధమత నిర్మాణాల్లో ప్రధానమైనవి . 

 స్తూపం : -

→  స్థూపం అనగా బుద్ధుడు . కాని అతని శిష్యుల ధాతువులపై అర్ధ చంద్రాకారంలో నిర్మించిన నిర్మ ( పశ్చిమ గోదావరి ) , సంగారం ( విశాఖ ) ఉద్దేశిక స్థూపాలు .

 → అలెగ్జాండర్ రే సంగారంలో త్రవ్వకాలు నిర్వహించాడు . 

→  ఇక్కడ సముద్ర గుప్తుడి నాణాలు ధ్యానబుద్ధ , హారతిబుద్ధ విగ్రహాలు దొరికాయి .

 చైత్యగృహం : - 

→  పూజా వస్తువుగా స్థూపంగాని,బౌద్ధ విగ్రహం గాని వుంటే దానిని చైత్యగృహం అంటారు .

→ ఆంధ్రప్రదేశ్ లో అతి ప్రాచీన చైత్యం - గంటుపల్లి ( పశ్చిమ గోదావరి ) 

అమక స్థంభాలు : - బుద్దుని జీవితంలోని ఐదు గుర్తులకు చిహ్నంగా 5 స్థంభాలు నిర్మించారు . 

- జననం తామర 

- మహాభినిష్క్రమణం గుర్రం

- సంబోధి ( జ్ఞానోదయం ) రావిచెట్టు

- తొలి ధర్మబోద చక్రం

- మదణం స్థూపం 

విహారం : - 

→  వర్షాకాలంలో బౌద్ధ బిక్షువులు నివాసం కోసం ఉపయోగించేవి విహారాలు . 

→  ఇవి చతురస్రాకారంలో వుంటాయి . 

ఆరామం : -

→ స్థూపం , చైత్యం , విహారం , విద్యాలయం , అయక స్థంభాలు ఒకచోట వుంటే దానిని ఆరామం అంటారు→ రామతీర్థం విహార సంగారామాన్ని అలెగ్జాండర్ 1908-09లో కనుగొన్నాడు . 

→  ఆంధ్రలో 40 విహారాలు వున్నాయి అని హుయాన్‌త్సాంగ్ పేర్కొన్నాడు . 

 అమరావతి స్థూపం :

→ ఇది గుంటూరు జిల్లాలో వుంది . ' అమరావతి' కి ఆ పేరు పెట్టింది వాసిరెడ్డి వెంకటాద్రి నాయుడు . 

→ దీనిని ధాన్యకటకం , ఆంధ్రనగరి , పూర్వ శైలము,ధరణికోట,శ్రీస్థాన ,వజ్రపర్వతం మొ || పేర్లుతో పిలుస్తారు . 

→ అమరావతి స్థూపం 142 అడుగులు ఎత్తు , 162 అడుగుల వ్యాసంతో వుంది . 

→ 1797 లో కల్నల్ క్యాలిన్ మెకంజి దీనిని కనుగొన్నాడు . 

→ మహదేవ భిక్షు నలుడు లేదా నాగ అశోకుడి సహాయంతో నిర్మించాడు . అతడు అశోకుడి ధర్మమహామాత్రుడు అని కొందరి చరిత్రకారుల అభిప్రాయం . 

→ దీనిని వశిష్టపుత్ర రెండోపులోమావి నిర్మించాడు . దీనికి పూర్ణకుంభాన్ని దిమీక అనే చర్మకారుడు సమర్పించాడు .

→ ఆచార్య నాగార్జునుడు దాన్యకటక మహాచైత్యానికి శిలాప్రాకారం నిర్మించాడు .

→ అమరావతి తొలి దశ సాంచి శైలిలోను , రెండో దశ గాంధార శైలిలోను వుంటుంది ,

→ ఈ శైలికి అమరావతి శైలి అని జాన్ మార్షల్ పేరు పెట్టాడు . 

→ అమరావతి శైలి భారత శిల్పకళకే పరాకాష్ట అని ఫర్గుసన్ పేర్కొన్నాడు . 

→ ఈ స్థూపంపై నలగిరి దమన,ఆనంద పిందక జాతక కథలు చెక్కబడ్డాయి .

→ మంజుశ్రీ ములకల్ప ప్రకారం బుద్ధుని అవశేషాలు ఇక్కడ వున్నాయి . 

 నాగార్జున కొండ :

→1926 లో A.R. సరస్వతి ఇక్కడ త్రవ్వకాలు నిర్వహించాడు → ఇక్కడ ప్రాచీన , మధ్య , నవీన శిలాయుగ అవశేషాలు లభ్యమయ్యాయి . 

→ దీనిని బహు సంస్కృతుల ప్రాంతం అంటారు . 

 చిత్రలేఖనం : -

→  మహారాష్ట్రలోని ఔరంగాబాద్ లో అజంతా గుహలలో 8 , 9 , 10 , 12 , 13 నెంబర్ల గుహలలో చిత్రలేఖనాలు శాతవాహనుల కాలానికి చెందినవి . 

→ 9 వ గుహలో నల్లయువరాణుల చిత్రాలు వున్నాయి , 

→ 10 వ గుహలో శ్వేతగజజాతక చిత్రం వుంది 

 

 

  

 

Read More